beeld dat mijn vader nu nog over 'de vrouw' ophangt niet bepaald vleiend.
​Dat zachte, vrouwelijke stukje vond ik heel onverwacht weer toen ik naar mantras ging luisteren. Ze maakten iets in mij wakker dat diep in mij sluimerde, maar een onmiskenbaar zuiver en wezenlijk element van mij was. 
Net zoals bij elke andere vorm van muziek maak ik niet met elke uitvoering een klik. Ik houd heel erg van versies van Deva Premal en Miten, Snatam Kaur, Sada Sat Kaur en Krishna Das, om er maar enkele te noemen. 
En ik werd heel aangenaam verrast door de recente samenwerking tussen Will Smith's dochter Willow en Jahnavi Harisson. Het nummer rise - deels mantra en deels song, raakte me zondanig dat ik er zelf ook mijn ziel in wilde stoppen. Hopelijk geniet je met mij mee ... Luisteren kan hieronder! 🙏.

Mijn traumacoach, Esther Verwoord, opperde onlangs het woord ‘oefening’. Omdat mensen daar nogal eens allergisch op reageren, terwijl het wel een voorwaarde is voor transformatie. Het is een beetje als met global warming: je kunt je oude strategieën wel overboord wensen, maar boet al rap aan duurzaamheid in wanneer je niet eerst een plaatsvervangende aanpak voor een beter persoonlijk klimaat ontwikkeld.
‘Oefenen’ dus. Ook ik voelde me vaak in een keurslijf gehesen, alleen al bij de suggestie. Wat heb ik me verveeld wanneer ik de voorgeschreven draaiingen en rekkingen voor mijn verzwakte rug mathematisch en systematisch uitvoerde tijdens mijn eerste zwangerschap. Wat heb ik mijn nietsvermoedende bekkenbodem vervloekt tijdens de vele op- en ontspanrondjes na mijn tweede bevalling.
Maar terwijl mijn innerlijke Greta Thunberg een stakingsaanzegging afkondigde, wikkelde mijn buitenkant een heel ander scenario af: hoewel ik ze oersaai en slopend vond, voerde ik elke voorgeschreven beweging netjes uit. Dag na dag. Hoe kwam dat zo?
Ik trainde in de eerste plaats vanuit angst. Gedreven door de idee dat het alternatief mij later wel eens veel problemen zou kunnen opleveren. En om in het perfect fitte plaatje te passen dat ik mezelf ergens had aangepraat.
Door de enorme chaos die het decor vormde voor mijn jeugd was ik mij futiel en machteloos gaan voelen. Ik had verkeerdelijk geleerd dat ik in functie stond van de ander, dat ik zelfs alleen kon bestaan door de ander. Mijn bestaansrecht bestond er in de mensen in mijn directe omgeving tevreden te stellen. Wanneer ikzelf, iedereen en alles rondom mij ‘netjes’ was, dan kon ik gerust zijn – heel even toch. Tot de chaos weer onvermijdelijk de overhand nam.
Op den duur had ik mijzelf in een genadeloos korset getild van een voortdurend MOETEN. Als iemand me daarbovenop ook nog eens aanraadde om 'oefeningen te gaan doen', dan ging mijn drukmeter finaal in het rood! Ik kan me voorstellen dat dat voor jou misschien exact zo werkt(e).
Daarnaast oefende ik zoals je een (vermagerings,…-)dieet zou volgen: om 5 kilo te verliezen of aan mijn uiterlijke 'vertoning' - letterlijk - te werken. Wanneer ik het op die manier deed, was het heel vluchtig en leeg en holde ik mezelf uit. Het was alles behalve constructief. Want wat als - als ... - ik eenmaal mijn voorgenomen doel had bereikt? Was het dan af? Wanneer ik dan terug in mijn oude patroon viel, bleef er van dat zuur verdiende resultaat al heel snel niets meer over.
Ik werkte niet van binnenuit, maar vanuit iets wat ik bij mijzelf als een gebrek ervaarde. Een tekort van buitenaf. Ik oefende volgens een vooropgestelde ideaal dat weinig of niets met mijzelf te maken had. – 5 kilo vet en + 5 kilo spieren dacht ik mij veel beter bij ‘de rest’ te kunnen inpassen of zelfs er boven uit te stijgen. Bóven de anderen en boven mijn ‘mountain of chaos’ en immuun voor de pijn, de machteloos- en eenzaamheid die ik zo vaak had gevoeld.
Pas wanneer ik begon te accepteren, 'this is it!', mét al mijn besluiteloosheid, angstgevoelens, boosheid, verdriet, hyperventilatie, slapeloosheid, stijfheid, huiduitslag, vreetbuien, ... mét heel mijn chaos, pas dan veranderde de oefening. Mijn oude streven had plaatsgemaakt voor een nieuwe intentie: er zíjn.
Vanaf het moment waarop ik niet meer van mezelf weg, maar naar mezelf toe oefende, opende zich het pad naar transformatie. Yoga helpt me daarbij heel erg. Het brengt me letterlijk tot inkeer. Zélfs wanneer ik mij tegen beter weten in toch op ‘the ideal outcome’ focus, keer ik na een tijd naar binnen. Yoga leert mij mild te zijn voor mezelf: dat ik mezelf, wanneer ik een oefenbeurt oversla, niet op mijn kop hoef te zitten. Op die manier spatten de vele 'moetens' in mijn hoofd zoetjesaan als zeepbellen uiteen.
Herstel na trauma verloopt net zoals oefenen niet als een dieet. Het voltrekt zich niet netjes geordend volgens een schema waarmee je elke week 1 kilo van de berg verliest. Voor mij voelt het soms als een rampzalig rommeltje, als de chaos waar ik altijd zo bang voor was. En tóch voel ik onmiskenbaar dat het anders wordt. Zoals in zoveel andere situaties voltrekt de ommekeer zich haast onmerkbaar, subtiel, langs kleine accentjes. Zo kon ik mij onlangs plots weer lekkagevrij uitleven op de trampoline met mijn dochter van 9. Dankzij de vele uren yoga die ik met een vat vol overgave en soms een emmer frustratie had beleefd, vanuit de intentie dat ik 'er al was'. En tijdens niet één van die uren had ik de indruk gehad dat ik die bekkenbodem aan het oefenen was. 

Eerlijk? Ik heb getwijfeld aan dit initiatief. Mij afgevraagd of ik er wel klaar voor ben. Want zoals ik je eerder al liet weten, laat ik mijn licht graag schijnen en verbind ik mij van nature gewillig van op een podium met een publiek, maar met een getraumatiseerd zenuwstelsel is dat geen evidentie: na de top volgt ongenadig de tuimeling. Na het licht, de leegte. Mijn lijf biedt weerstand.
In mijn eerste levensjaren bevond mijn lichaam zich zo fundamenteel in een stresstoestand dat het zich daarop is gaan instellen. Stress werd het nieuwe ‘normaal’. Mijn prille zenuwstelsel raakte zo overprikkeld, dat het altijd wel een reden vond om te vechten of te vluchten. Het had zoiets van: ‘Ach jullie kunnen me wat! Als ik zelfs geen 5 minuten soelaas krijg, blíjf ik gewoon slagvaardig.’ Toen de energie eenmaal op en de rek er af was, restte het nog één laatste afweer:  voor dood spelen of ‘bevriezen’.
Op dit moment zit mijn zenuwstelsel in de diepvries én staat het voortdurend op ‘AAN’. Ik hoef je niet te vertellen hoe moeilijk het is om je ‘licht te laten schijnen’ wanneer je er bij loopt als een flikkerend frigolampje.
Mijn lijf schreeuwt ‘GEVAAR!’, al meer dan 40 jaar, op allerlei plekken en in allerlei vormen: hoofdpijn, hyperventilatie, het uitblijven van een menstruele cyclus, een onverzadigbare honger, een verstoorde bloedsomloop, prikkelbare darm, slapeloosheid, paniekaanvallen, eczeem, … En nóg blijf ik ‘flink’ de ‘kansen grijpen’ en de plannetjes in mijn hoofd uitvoeren. Want …, zo wist Doe Maar*: ‘Het leven gaat door’. Toch?
Ook volgens mijn traumacoach, Esther Verwoord, biedt een lichaam na trauma, wanneer het niet wordt gehoord, weerstand door signalen af te geven als in de opsomming hierboven. Maar het kan ook andersom: soms heb je net een verminderde gevoeligheid. Dat laatste trok mijn aandacht want ik kon er mij niets bij voorstellen. Tot vanochtend.
Toen de wekker ging, merkte ik dat ik heel moe was, héél intens. Dat was niks nieuws, maar deze keer besefte ik plots dat ik dat gevoel in de loop van de dag weer kwijt zou spelen. Want zo gaat het altijd. Zeker wanneer ik aan een fijn nieuw initiatief werk zoals deze blogsite, ga ik graag volledig aan mijn vermoeide lijf voorbij. Het opstaan is moedeloos en moeilijk. Maar naarmate de dag vordert, bezig ik dat gevoel steeds meer naar de achtergrond. Tot het ’s avonds zo ver weg zit dat het me alle moeite van de wereld kost om de omgekeerde beweging naar rust te maken.
Daar zit dus mijn verminderde gevoeligheid: ik weet niet meer hoe intens vermoeid ik ben! Ik wil het niet weten, want het komt me niet uit. En daarnaast is het gewoon ook verdomde moeilijk. Ik heb een job die ik geweldig graag doe, maar die een zekere inspanning vraagt. Ik ben een partner en een moeder.
Nu ik dit schrijf, protesteren mijn darmen met lichte krampen en verzamelde lucht. Ik voel spanning in mijn benen, billen, rug en schouders. Ik adem niet volledig door. Het is tijd voor een pauze, een voel-moment. Want sinds vanochtend wéét ik dat ik moe ben. Ik dim het frigolampje en tast in het duister. Op zoek naar de vermoeidheid.

(*)'Doe Maar is een Nederlandse popgroep, die invloeden uit onder andere ska, punk en reggae combineerde tot een eigen Nederpop-geluid. De band bestond oorspronkelijk van 1978 tot 1984. Het succes bij de overwegend jeugdige fans en de uitzinnige publieksreacties van vooral jonge tienermeisjes leidde regelmatig tot vergelijkingen met Beatlemania. Vanaf een eerste reünie in 2000 (met nieuw album) komt Doe Maar zo nu en dan bijeen voor concertreeksen (2008, 2012, 2013, 2016–2017, 2018).
Na het matig ontvangen debuut Doe Maar (uit 1979, nog zonder Henny Vrienten) haalden alle vier reguliere studioalbums de nummer 1-positie in de Nederlandse albumlijsten. In de loop der jaren haalden daarnaast acht verschillende verzamelalbums, drie live-albums en een studio-album met nieuwe versies de hitlijsten, waarvan het live-album met groot orkest Symphonica in Rosso (2012) ook weer op 1 kwam. Hiermee is Doe Maar een van de succesvolste Nederlandstalige groepen. ​(bron: Wikipedia)'
Sinds 1982 heb ik Doe Maar voor altijd in mijn hart gesloten. Als tiener schreef ik enkele brieven naar Ernst Jansz. Op 2 daarvan kreeg ik een heel persoonlijk antwoord. In 2001 nodigde ik Ernst uit voor een interview voor mijn programma 'De Nederlanden' op 4fm - nu JOE. Ik denk met veel warmte aan die ontmoeting terug.

(*) The Wizzard of OZ

Je bent er en dat maakt mij blij. Vooral omdat we onwaarschijnlijk veel op mekaar lijken. Daar ben ik van overtuigd. Als mens zijn we namelijk onlosmakelijk met mekaar verbonden. We stammen stuk voor stuk uit hetzelfde stof dat ook onze aarde en elk wezen daarop heeft gevormd. 
Ik vind het heerlijk om mij verbonden te voelen met anderen. En toch, vond ik het nooit vanzelfsprekend. Ergens kwam er een kink in de kabel, een storing op de lijn. Al op heel jonge leeftijd ging ik onbewust voorwaarden stellen aan die connectie. Of beter, met mondjesmaat ging ik steeds meer geloven dat het volgens bepaalde regeltjes moest. Ik vormde een ongeschreven code volgens dewelke ik mij moest gedragen, wilde ik mij verbonden voelen met anderen. Ik manipuleerde de verbinding. 
Volgens die code moest ik lief, braaf, gehoorzaam, vlijtig, geïnteresseerd, gedienstig en netjes zijn bijvoorbeeld. En ik mocht de ander vooral niet in de weg zitten. Maar ja, ... wat betekenden al die verschillende eigenschappen concreet? En waren ze niet voor iedereen anders? De voorschriften waren helemaal niet zo duidelijk én niet consequent. Een beetje zoals de coronaregels ... 😉
Bijgevolg raakte ik volledig in de war en keek ik in gezelschap eerst de kat uit de boom tot ik uitgedokterd had in welke persoon, welke vorm ik mij moest gieten om zeker aanvaard te worden: om LIEFDE te VERDIENEN.
Tot voor kort cijferde ik mijzelf stelselmatig weg, want ik was opgegroeid in een omgeving waar ik alleen op die manier kon overleven. Ik was er heel bedreven in geraakt en nam vlot allerlei gedaantes aan, geholpen door mijn uitgesproken fijngevoeligheid. Het was een talent. Bij momenten was ik er zelfs fier op.
Alleen paste ik mij zó goed, zo veel en zo vaak aan dat ik helemaal vergat waar ik zélf in paste. Ik was vergeten wie ik was, van huis weggeblazen, alle richtingen uit terwijl het binnen in mij ongenadig hard stormde. 
Ondertussen ben ik op weg terug - niet écht natuurlijk, maar zo voelt het. En het is geen 'wandelingetje'. Noem het gerust een tocht door die orkaan vanbinnen. Toch lijk ik nu te weten welke kant ik uit moet. In de verte zie ik zelfs het licht. In een reflex zou ik er meteen in willen baden om het volledig in mij op te nemen. Ik heb me zo lang leeg gevoeld, dat ik geneigd ben om alles waar ik van geniet veel te gulzig op te drinken. Een kater is dan onvermijdelijk. 
De enige weg naar het licht is de storm. Dat weet ik nu. Misschien zijn we ook daarin samen verbonden. Jij in jouw windhoos en ik in de mije. Samen, apart. Ik ken jouw worstelingen niet en ik kan ze niet wegnemen. Jij zo min die van mij. Ik weet wel dat het beter wordt. Wanneer je niet hardnekkig het licht afdwingt, maar op de tast je pad vervolgt. Een beetje zoals in die film met Judy Garland* brengt de storm jou weer thuis. Je bent er. Nu al. En in elk moment dat volgt.